Śmiałowski Władysław (1898—1967), inżynier architekt, profesor Politechniki Śląskiej.
Ur. 28 X we Lwowie, był synem Antoniego (zm. 1915), architekta miejskiego, i Katarzyny z domu Skoczylas. Miał braci: Rudolfa (zob.) i Eugeniusza, architektów, oraz siostrę Danutę, nauczycielkę.
Ś. ukończył II Państw. Szkołę Realną we Lwowie i w maju 1916 został wcielony w stopniu szeregowego do 34. pp Obrony Krajowej armii austro-węgierskiej; służył do września 1918. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości kontynuował służbę w WP w 12. pp w Wadowicach, a następnie w 1. dyonie Artyl. Konnej. Ze względu na stan zdrowia został w styczniu 1920 zwolniony z wojska, po czym podjął t.r. studia na Oddz. Konstrukcyjnym Wydz. Architektonicznego Politechn. Lwow. W r. 1922 został tam młodszym asystentem przy Katedrze Budownictwa Ogólnego u Tadeusza Obmińskiego. Wykonał ilustracje i zaprojektował układ podręcznika „Holz im Hochbau” (Wien 1927) Hugona Bronnecka. Dn. 29 XI 1927 uzyskał dyplom inżyniera architekta na podstawie pracy dyplomowej Projekt krematorium. Awansował na starszego asystenta, a w r. 1928 na konstruktora z prawem wykładania (adiunkta); w zastępstwie Obmińskiego wykładał w l. 1928—30 budownictwo ogólne oraz kosztorysy i prowadzenie budowy, a od r. 1929 także materiały budowlane na wydziałach: Architektonicznym oraz Inżynierii Lądowej. Współpracował z Obmińskim przy projektach biblioteki Politechn. Lwow. i kliniki neurologiczno-psychiatrycznej UJK (realizacją obu kierował), a także przy projektowaniu Powszechnej Szkoły Ukraińskiej im. Szaszkiewicza i restauracji katedry łacińskiej we Lwowie. Równocześnie pracując od r. 1929 w prowadzonym przez Obmińskiego Biurze Architektoniczno-Budowlanym «Tres», zaprojektował i nadzorował wykonanie m.in. budynków fabrycznych i mieszkalnych Państw. Fabryki Olejów Mineralnych w Drohobyczu, rafinerii nafty «Fanto» w Ustrzykach Dolnych, lotniska w Skniłowie pod Lwowem (we współpracy z bratem Rudolfem) i Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie, ponadto 28 domów dla Oficerskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w Przemyślu oraz trzech budynków fabrycznych Państw. Fabryki Związków Azotowych w Mościcach pod Tarnowem, a także kasyna urzędniczego i rozbudowy cukrowni w Chodorowie (pow. bóbrecki).
W r. 1934 przeniósł się Ś. do Warszawy, gdzie pracował w budownictwie wojskowym jako szef Budów Nr 1; w Dęblinie zaprojektował i prowadził budowę gmachu Szkoły Podchorążych Lotnictwa, a także rozbudowę jej internatu oraz Centralnych Warsztatów Reparacyjnych, a w Sadkowie pod Radomiem — koszary dla mechaników lotnictwa. Równocześnie w l. 1934—7 był generalnym kierownikiem budowy lotniska w Dęblinie, a w l. 1937—9 kierownikiem budowy 44 obiektów 1. p. Artyl. Przeciwlotn. w Warszawie. Zdobywał nagrody na ogłaszanych w tym okresie konkursach architektonicznych, m.in. I st. (za projekt typowego domu wiejskiego dla odbudowy Wołynia i projekt Domu Ludowego w Zaleszczykach), II st. (za projekt Gimnazjum im. J. Słowackiego w Krzemieńcu) i IV st. (za projekt domu mieszkalnego Związku Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w Warszawie). Podczas okupacji niemieckiej pracował w l. 1940—1 jako kierownik techniczny odbudowy Hotelu Bristol, a potem kierownik robót w Przedsiębiorstwie Remontowo-Budowlanym w Warszawie, m.in. przy remoncie Stacji Sejsmograficznej Uniw. Warsz., budowie dolnego kościoła św. Józefa oraz przebudowie czterech zakładów piekarskich.
Po wojnie włączył się Ś. w listopadzie 1945 w organizowanie Wydz. Inżynieryjno-Budowlanego (od r. 1953 Budownictwa Przemysłowego, od r. 1955 Budownictwa Przemysłowego i Ogólnego) Politechn. Śląskiej. Jako zastępca profesora objął Katedrę Budownictwa Ogólnego, przy której zorganizował od podstaw pierwszy na Śląsku Zakł. Technologii Materiałów Budowlanych i od 20 II 1946 nim kierował. W l. 1946—8 pełnił funkcję zastępcy prodziekana Wydziału. Dn. 19 V 1949 otrzymał nominację na profesora nadzwycz. Prowadził zajęcia z encyklopedii budownictwa (kosztorysowanie i kierowanie budową), materiałów budowlanych, budownictwa ogólnego oraz budownictwa przemysłowego. Należał do inicjatorów utworzonego w r. 1951 Wydz. Inżynierii Sanitarnej. W l. 1948—51 zaprojektował adaptację 20 budynków byłych koszar kawalerii na Technikum Chemiczne w Gliwicach; sprawował nadzór nad tymi pracami, podobnie jak nad budową szatni i łaźni Zakładów Chemicznych w Hajdukach (obecnie dzielnica Chorzowa). W l. 1956—8 pełnił funkcję dziekana Wydz. Budownictwa Przemysłowego i Ogólnego; był wtedy inicjatorem utworzenia jego Zakł. Akustyki Budowlanej, który powstał w r. 1962. W l. 1960—2 sprawował opiekę nad Katedrą Architektury Przemysłowej.
W swoim Zakł. Technologii Materiałów Budowlanych prowadził Ś. badania w trzech dziedzinach: budownictwa ogólnego, materiałów budowlanych oraz ich technologii. Ze współpracownikami badał m.in. technologię betonu lekkiego na kruszywie spiekanym z łupków przywęglowych, wpływ żywicy naturalnej na beton zbiorników, zabezpieczanie stropów żelbetowych przed korozją, przydatność iłów jurajskich do produkcji ceramicznych rur drenarskich oraz wpływ wód kopalnianych na beton obudowy górniczej. Opublikował m.in. prace: Analiza chemiczna betonów stwardniałych („Cement” R. 16 [26]: 1961 nr 10), Cement glinowy produkowany z odpadów żużlowych i zgarów (tamże R. 19 [29]: 1964 nr 4) i Podłoga pomieszczeń mieszkalnych w świetle nowoczesnych wymagań eksploatacyjnych („Przegl. Budowlany” R. 36: 1964 nr 4). Był promotorem ok. 200 prac dyplomowych (inżynierskich i magisterskich) oraz ośmiu przewodów doktorskich. Od r. 1956 działał w Sekcji Budownictwa Ogólnego Wydz. Inżynierii Lądowej PAN; należał też do SARP oraz Polskiego Tow. Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej. Zmarł 9 VIII 1967 w Warszawie, został pochowany 12 VIII na cmentarzu Powązkowskim. Był odznaczony m.in. Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości i Złotą Odznaką XV-lecia Politechn. Śląskiej (1960).
W zawartym 27 VI 1934 małżeństwie z Zofią Janiną z Dachowskich (1910—1985) miał Ś. syna Janusza Władysława (ur. 1940), absolwenta Wydz. Budownictwa Politechn. Śląskiej.
Polska bibliografia budownictwa, W. 1970 III; Popławski Z., Wykaz pracowników naukowych Politechniki Lwowskiej w latach 1844—1945, Kr. 1994; — Bąba W. J., Początki Politechniki Śląskiej, Gliwice 2010 I 401—4, II 747, 751, 758—9; Politechnika Lwowska 1844—1945, Wr. 1993; Politechnika Śląska im. Wincentego Pstrowskiego 1945—1960, Gliwice 1960 s. 18, 22; Politechnika Śląska 1945—1955, Gliwice 1957 s. 66, 74; Politechnika Śląska 1945—1970, Kat. 1970; Popławski Z., Politechnika Lwowska w latach 1844—1945. Rodowody katedr. Wykaz nauczycieli akademickich. Dziedzictwo, Kr. 1999; — Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Dzien. Zachodni” 1967 nr 188, „Zesz. Nauk. Politechn. Śląskiej” 1969 nr 247, S. Budownictwo, z. 24 (fot.), „Życie Szkoły Wyższej” R. 15: 1967 nr 10 s. 147; — Arch. Politechn. Śląskiej w Gliwicach: sygn. 12498 (akta osobowe); — Mater Red. PSB: Nota biogr. autorstwa Jacka Schmidta z Gliwic (1984).
Stanisław Tadeusz Sroka